⌂	Chronica conventus Sancti Marci de Florentia OP parte I: pertinentia ad ecclesiam et conventum, ff. 2v-68v (1435-1582) ■  Firenze, Bibl. Laurenziana, S. Marco 370  ■

<1493>. Anno Domini eodem 1493, non multo post a separatione huius conventus Sancti Marci a Lombardiae Congregatione, ut premissum est, cum viderent fratres conventus Sancti Dominici de Fesulis dictam separationem fuisset et esse magnae utilitatis et commoditatis omnibus fratribus Christo servire cupientibus in regulari observantia ordinis nostri, absque proprietatibus et possessionibus etiam in communi, sed in vera Christi et beati Dominici patris nostri paupertate, et diligenter adverterent dictos iam fratres Sancti Marci post huiusmodi separationem maiori quiete et arctiore et strictiore vita et silentii observantia, et denique parco victu tenuique vestitutu, tranquillam vitam dulciter conversando transigere, studioque sacrarum scripturarum et orationibus liberius vacare, habito inter se maturo consilio et diligenti examinatione orationeque premissa, uninimiter statuerunt et ipsi hoc idem quod fratres Sancti Marci expleverant a domino nostro summo pontifice postulare.

Et impetrata prius licentia, immo etiam liberatione, a Congregatione predicta a rev.mo magistro ordinis Ioachino Turriano Veneto, Romam petiit frater Franciscus Salviatus Florentinus, eius conventus prior, cum socio, habitis litteris domini^mi huius Excelsae ad summum pontificem, et ad rev.mum protectorem nostrum pro fratribus iam dictis separationem petentibus. Et denique, post contradictiones pene innumeras |14v| pro parte lombardorum oppositas, quando visum est bonum in oculus divinę maiestatis, separationem prefatam obtinuerunt de mense augusti Mcccclxxxxiiij^to.  De quo gloria in altissimis Deo, qui semper adiuvat omnes qui sperant in eo.

Intendebant igitur dicti, posteaquam a lombardis forent seiuncti, uniri atque cum fratribus Sancti Marci in conversatione et emulatione charismatum meliorum et obedientia copultari, quod et postmodum adepti sunt.

Eo itaque tempore, cum populus et Dominatio florentina, cives nobiliores et magistratus cernerent quod bonum f?at [= fuerat?] eis pro dictis fratribus separationem prefatam obtinuisse (nam fratres bene usi liberatione prefata, qua propter illam religio non est in aliquo imminuta sed aucta vehementer) viderentque fratres fesulanos id ipsum modis omnibus affectare et expetere, statuerunt et illi impetrare similiter a pontifice eiusmodi liberationem a Congregatione Lombardiae pro conventu Sancte Catherimae de Pisis, qui tunc a fratribus dictę Congregationis detinebatur. Et hoc fecerunt domini florentini multis de causis, sed tantum duas ad presens referam. Primum namque est quod eos induxit quia fratres Sancti Marci crescebant in numero in dies, nec loca habebant ut se extendere possent. Et cum multi sanctum religionis habitum requirerent, minime poterant obtinere. Ille autem conventus pisanus, quando magnificus vir olim Laurentius Medices impetravit eum a papa, intentio eius et omnium civium et fratrum fuit quod membrum Sancti Marci esse deberet; licet postea in signatione bullae fratres Congregationis in se signaturam dicere voluissent. Haec ergo Dominatio florentina, quia valde optabat fieri in partibus nostris Congregationem in Thuscię conventibus, et quod hoc esset principium eiusmodi Congregationis novae creandę, videbat ide(?) haec. Secunda causa fuit, que movit animos eorum iuste ad petendum a summo pontifice, a rev.mis domino protectore ordinisque magistro dictam segregationem pisani conventus, ut inde unio cum duobus iam nominatis conventibus, de tertio hoc pisano, fieri posset.

Quod sicut ab eis petitum fuit, ita etiam Deo disponente, post multa tamen - ut supra dicitur - pro parte Lombardię oppositiones exhibitas, est obtentum. Et sic nobis oblatum est breve summi pontificis in vigilia Assumptionis beatę Marię virginis 1494, 14^a augusti, continens omnia suprascripta latius prout in eo apparet. Unde postea, die xviij sequenti, prior huius conventus, cui ex obedientia hoc iniungebatur, iter arripuit cum fratribus circiter xxiiij et dictum conventum suscepit die xx augusti, in festo divi Bernardi Abbatis; ubi fratres nostri paucis mensibus habitaverunt propter insecutam pisarum a civita florentina defectionem, ut infra narratur.

<1494>. Ea quoque tempestate, iunio mense 1494, rev.mus totius nostri ordinis magister, videlicet Iohachinus Turrianus Venetus, iniunxit priori et conventus fratribus ut Senas accederent et conventum Sancti Spiritus Senarum nostri ordinis susciperent reformandum. Ubi, cum dictus prior et nonnulli fratres erant demandatum negotium expleturi et iam a Dominatione urbis illius gratanter recepti et in conventum illum intromissi, cooperante antiquo serpente, fratres nostri qui inde eiiciendi erant senensem popolum contra nostros in seditionem verterunt; atque ita |15r| re infecta, et priorem et fratres qui illuc accesserant [re infecta add.] redire ad propria coegerunt.

Hoc paucioribus quam in ex(empla)re vetere habeatur, perstrinxi, tanquam minus pertinens ad presentem intentionem.

Sciant fratres nostri quomodo post separationem, non multis elapsis diebus, pro parte huius conventus summo pontifici supplicatum fuit pro licentia obtinenda ut possint vendi quaedam parvae possessiones quas Andreas olim Cresi, civis florentinus, constructor hospitii Sanctę Marię Magdalenę in plano Munionis, ipsi donarat hospitio, ut arctioris paupertatis sectatores efficerremur; atque ut supplicatum ita et obtentum est a summo pontifice, ut clare patet in bulla. Unde prior, cum fratribus capitulariter congregatis, fecerunt sindicum Pandulphum Oricellarium, civem florentinum, ad comparendum coram iudicibus delegatis a papa super hoc negotio, domino Georgio Antonio Vespuccio et domino Malatestę Sacromoro, canonicis cathedralis ecclesię florentinę. Qui eis etiam rescriptum apostolicum presentavit ut omnia circa haec oportuna expleret, ut talis licentia eis vigore talium litterarum ex impositione summi pontificis de vendendo bona predicta daretur. Ipsi vero, omni prius diligentia circa hoc oportuna adhibita, testes habuerunt de valore et aestimatione bonorum et eorum redditus. Et post multa, emptorem et invenerunt exhibitum coram eis et oblatum per dictum Pandulphum; sicque licentiam vendendi bona predicta dederunt, ut constat in actis coram ipsis actitatis, et pro eo pretio quod continetur in eisdem actis.

Nomem vero eius, cui ea vendi deberent, hoc est: videlicet declaraverunt quod venderentur dominę Constantiae, viduae, filiae olim Zenobii Leonardi de Altovitis, et uxori olim Antonii Ruberti Ubaldini da Gagliano civis florentini, fratris Roberti nostri genetrici, pro pretio flor. 400 auri de sigillo et aliis, ut constat latius in actis; et quod dicti 400 floreni debeant expendi in utilitatem dicti oratorii in frabrica eiusdem, vel alias, ut constat in bulla. Unde die x^a mensis septembris 1494 prior et fratres in capitulo congregati fecerunt sindicum dictum Pandulphum ad vendenda bona predicta dictę dominę Constantię, libere in perpetuum pro dicto pretio; sed hoc exempto quod gabella solvatur, ut moris est, a qualibet dictarum partium aequaliter. De quibus rogatus fuit ser Carolus Pieri Betti de Firenzuola.

Qui Pandulphus, sindicus prefatus, vendidit bona predicta eidem domine Constantię prefatis conditionibus. De qua venditione non est factum adhuc aliquod publicum instrumentum, sed memoria in libris syndici et procuratoris conventus, et pretium solutum apparet ibi; et etiam in libris Francisci de Scarfis et sociorum campsorum de Florentia. Et debet, pro parte fratrum, fieri charta et instrumentum ad omnem requisitionem dictę dominę Constantię, vel eius heredum.

Quia autem dicta domina et eius filius Raphael lamentabantur [lamentabantur iter.] postea de pretio quod nimis magnum fuisset, prior noster promisit per fratrem Sanctem et fratrem Robertum quod nihil amplius solvat in posterum quam quod solverat in preterito, videlicet florenos 385 auri de sigillo, et quod erat contentus solvere gabellam totam de suo.

<1494>. Eodem tempore et anno Mccccxciiij, in adventu Caroli viij regis francorum in Italiam, Domino permittente, cum iam Pisas adiisset, status Florentię, eiecta ex urbe medicea gente - que per sexaginta vel eo amplius in urbe primatum tenuerat -, revolutus et in aliam formam mutatus est; et pisani ab ex?? dominio florentino |15v| deficientes omnino se rebellarunt. Et iniminicię maximae quę contra florentinos in cordibus pisanorum diu latuerant, iam patefactae sunt, quia magnae crudelitatis signa erga florentinos exercuerunt, urbe pisarum expellentes et bonis omnis generis expoliantes, et alia crudelia erga eos patrantes. Sed quid referendum quod erga mortales egerunt, quando Christum dominum et sancta omnia prophanantes et Dei servos iniuriis et contumeliis affecerunt!

Nos igitur partem nostram iniuriarum sicut et acceptam persensimus, ita paucis ad futurorum memoriam referimus. Nam post multas iniurias, minas et verbera illata, et post furorem popularem plurimum et alias violentias fratribus nostris irrogatas, conventum Sancte Katharinae abstulerunt, et violenter de ipso conventu et de eorum civitate eiicerunt. Unde fratres ad nos, et idest ad hunc conventum, quasi omnibus bonis expolitati redierunt et nobiscum in pace manserunt. Et fratres lombardi, una cum pisanis qui iam antea quam nostri de conventu et civitate pellerentur, miserunt aliquot fratres illuc, talibus institutis moribus qui suis maledictis et opprobriis fratres nostros masuetissimos exercerent in virtute omnium necessaria patientia.

Post haec, favente Ludovico Sphortia tunc Mediolani pro nepote gubernatore, et per vias non rectas apostolicum breve impetraverunt ut ill(is) reuniretur ille conventus; qui et reappositus fuit Congregationi Lombardię, a qua usque hodie gubernatur.

Anno Domini Mccccxciv, maio mense, cum fratres huius conventus numero in dies augerentur, et sublatis senensi et pisano conventibus, habitationum penuria arctarentur, decreverunt patres consiliarii - cui decreto omnes fratres pariter prebuerunt assensum - quod oratorium Sanctę Marię super Saxum in agro casentinati conventus efficeretur, quia devotio magna et concursus populorum et aptitudo loci id maxime videbatur exigere, et copia fratrum ad providendum et ordinandum predictum locum, et sicut conventum regendum et gubernandum suppeteret. Et destinati sunt fratres qui accesserunt ad rev.mum ordinis magistrum, et ei exposita voluntate omnium fratrum, obtinuerunt ab ipso rev.mo magistro ordinis litteras super tali negotio; per quas fecit ipsum conventum, et assignavit in eo fratres et dedit facultatem eos sibi priorem eligendi, et fratri Hieronymo de Ferraria - huius conventus priori - autoritatem ipsum electum confirmandi, ut in eius litteris plenius patet.

Qui fratres circiter xxiiij accesserunt, et sibi canonice in primum priorem loci illius elegerunt venerabilem patrem fratrem Mattheum Marci Quirici de Florentia. Qui confirmatus a rev.do patre fratre Hieronymo, accessit ad locum praedictum cum ingenti gaudio fratrum illorum, et non modico maerore fratrum novitiorum huius conventus, quorum per multa tempora magister valde laudabilis fuerat.

Quo etiam anno et iisdem fere diebus quibus supradicta gesta sunt, congregati patres omnes huius conventus, similiter et conventus fesulani, et cum eis omnes sacerdotes utriusque conventus quotquot vocem habere poterant in hospitio huius conventus decreverunt quod eligeretur unus qui esset vicarius generalis huiusmodi conventuum, et etiam aliorum si qui huic novę Congregationi in futurum unirentur; et elegerunt rev.dum in Christo patrem fratrem Hieronymum Savonarolam Ferrariensem, omnes unanimiter, nemine discrepante. Et sic postea alio die, adunato cetu fratrum fere omnium horum duorum conventuum in capitulo consueto, publicaverunt fratribus predictam electionem, et omnes assensum dederunt, et miserunt ad rev.mum ordinis magistrum qui hec omnia confirmaret; et ita fecit, ut in suis litteris patet.

|16r| Insuper ultra predictum vicarium, elegerunt quinque patres qui essent diffinitores simul cum vicario predicto et priore fesulano; et sic celebrata est hoc modo, hoc anno, prima Congregatio nostra, id est huius novae Congregationis. Et ordinaverunt aliqua bona pro augmento et profectu et conservatione vitę regularis, non tamen nova addendo et multiplicando, sed vetera et antiqua patrum nostrorum instituta renovando et observanda esse statuendo. Et assignati fuerunt aliqui fratres. Et quedam alia oportuna, cum pace et gaudio omnium acta sunt.

Quia, ut supra pluries dictum est, hic conventus noster a lombardis seiunctus est non ut fratres laxioris vitę efficerentur sed ut scrictiorem regularis vitę observantiam in cunctis, sed in amica ordinis nostri paupertate amplexarentur. Iccirco cum conventus hic habeat pro loco Sanctę Marię Magdalenę predium quoddam, spectans ad ipsum locum post mortem cuiusdam domini Stephani monachi, et habeat etiam quoddam nemus, ex quo quibuslibet x^m annis possent extrahi quinquaginta lignorum rogi seu cathastę, et habita fratrum deliberatione de predictis abdicandis - maxime seniorum -, obtenta est a rev.mo ordinis magistro facultate talia vendendi, ut in suis literis patet, decreverunt patres quod in presenti vendantur. Et facta conventione cum domino Stephano prefato, conduxerunt in emphyteosim prefatum predium, ab eo pro toto tempore vitę suae, et promiserunt sibi dare quolibet anno florenos quindecim latos. Et ipse dedit licentiam vendendi nunc dicta bona cuicumque emere volenti. Quae omnia fecit autentice, auctoritate capituli sui et abbatis monasterii Sanctę Marię Angelorum de Florentia, ubi erat professus, ut publico instrumento rogato per ser Iulianum de Ripa, notarium archiepiscopalis curię florentine, plenius constat. Unde fratres nostri per eorum sindicum vendiderunt dictum predium constitutum in loco qui dicitur Abuiano, et predictum nemus constitutum supra oratorium Sanctę Marię Magdalenę, Bernardo Benedicti de Cicciaporcis pro pretio florenorum auri latorum quadringentorum de auro in auro, cum conditionibus et clausulis in publico instrumento manu ser Philippi Cionis, notarii florentini, contentis. Atque ita conventus is, cum membris annexis, sine possessionibus remanet, ut pro religione paret(?).

<1496>. Anno Domini Mccccxcv patrio more, secundum vero ecclesiam 1496, ianuario mense, pratensis populus agressus ?? opus per eum inceptum atque alias attentatum. Nam miserunt legatos ad excelsum dominium florentinum et ad rev.mum ordinis magistrum cum instantia rogantes quod eorum conventum Sancti Dominci de Prato reformare et ad vitam regularem reducere deberet. Spetialiter postulantes ut mitteret illuc ad hoc exequendum fratres Sancti Marci. Et ita etiam pro dicta eorum parte fiaciendum, scripserunt excelsi domini florentini prefato ordinis magistro. Et ipse rev.mus magister, una cum provintiali Romanę provincię cui subditus est ille conventus pratensis, promiserunt Dominationi predictae se hoc facturos; dummodo illis fratribus, qui ad presens habitant dictum conventum, per eosdem dominos vel communitatem presentem provideretur de quodam alio loco ubi manere possent, et reservatis etiam sibi quibusdam aliis conditionibus. Et denique die xxviiij ianuarii dicti anni, facta est concordia inter rev.mum ordinis magistrum ex una et excelsum dominium florentinum et commissarios comunitatis Prati ex alia parte, de omnibus sibi invicem promissis. Et publica sunt de omnibus instrumenta confecta.

|16v| De quibus omnibus rogatus fuit ser Iohannes Gasparris de Monte Varchio, curię archiepiscopalis scriba. Et etiam die praedicta conclusit rev.mus magister ordinis, cum vicario generali et patribus consiliariis huius conventus, super quibusdam capitulis et conventionibus servandis sibi invicem illi fatres conventuales et nos, circa receptionem predicti conventus seu commutatione locorum. Qua conclusione concorditer facta, ipse rev.mus magister ordinis dedit nobis illum conventum et dedit litteras patentes et iniunxit fratri Hieronymo, vicario nostro generali, quod per se vel per alium possessionem dicti conventus acciperet, et alia circa hoc oportuna faceret.

Unde die xxx^a ianuarii eiusdem anni idem vicarius misit xxv fratres vel circa, qui ad dictum conventum accesserunt et eius possessionem acceperunt, cum maxima pratensis populi laetitia. Atque in suum priorem elegerunt apostolicum virum fratrem Antonium de Ollandia, quem illis idem vicarius confirmavit. In omnibus benedictus Deus!

<1496>. Anno domini Mccccxcvj^to habita fuit congregatio capitularis huius reformatę et nuper institutę Congregationis a rev.do vicario et singulorum conventuum, cum singulis suis sociis, prioribus, in qua assignationes et nonnulla alia religionis profectui congrui cum pace omnium tractata sunt, et 2^a die maii incepit prefata Congregatio.

Predicante fratre Hieronymo, iam dicto vicario nostro, in cathedrali ecclesia florentina adhuc post quadragesimam, factus est in dies concursus populi frequentior maiorque et fructuosior quam umquam in suis praedicationibus fuerit. Et dum semel, tantum in praedicatione una, populum invitaret ad saeculi contemptum et sanctę religionis ingressum, ita hominum iuvenumque et puellarum pectora inflammavit ut numerus fratrum nostrorum qui tunc habitum susceperunt sexagenarius, vel eo amplius, extiterit; inter quos fuerunt canonici, et nobilissimi cives huius urbis. Quorum nonnulli,etiam uxores concorditer reliquerant ut in castitate Domino deservirent, medici, doctores, scholares diversarum professionum, mundum cum suis delitiis respuentes, habitum sanctę relligionis [sic] acceperunt in hoc conventu, ut in suo loco infra patebit; atque in eo cum maxima austeritate Domini famulatum et iugum suavissimum in patientia portaverunt.

Et cum eo tempore plusquam ducenti fratres in hoc conventu haberentur, non erat eis locum in diversorio. Unde necesse fuit ut domini consules et provisores, una cum consensu consilii seu artis Mercatorum civitatis huius, locum qui e regione nostri conventus orientali est Sapientia nuncupatum, nobis ad habitandum concederent. Quem locum a fundamentis incoharat olim Nicolaus de Uzano, nobilis civis, pro studio generali, quod tunc volebant domini florentini in hac urbe statuere. Quem moriturus dictę Mercatorum arti perficiendum reliquit; sed adhuc in eo imperfectiori statu perdurat in quo relictus fuit. Hunc ergo locum concesserunt nobis dicti consules de mense augusti 1496, pro tempore unius anni, ut patet in libris rogitis concellarii dicte universitatis, cum pactis clausulis ibi contentis.

In quo loco cepimus adaptare habitationes nonnullas pro fratrum necessitate; inter quae via subterranea effossa est, que ab hoc conventu ad locum illum perduceret, obducta testitudine sub via publica ut illa remaneret expedita, et fratribus esset aditus saecularibus pro maiore honestate occultus. Ostium autem viae illius subterraneę erat in loco qui est pre fratrum |17r| refectorio, aperto pariete illo qui versus orientem manuum lavatorio cohaeret. Dormitorium etiam, in superiori parte illius loci, ligneis asseribus contextum est, in quo novitii aetatis provectioris ad studendum et dormiendum locati sub cura senioris unius. Et nonnulla alia in eo loco oportune curata.

Dictis etiam anno, indictione et mense augusto, domini mag(nifi)ci priores et vexillifer iustitiae populi florentini restituerunt huic conventui quemdam calicem cum cupa argentea et pede aeneo deaurato, quem habuerunt de bonis Petri Laurentii Medices, viso et intellecto prius quod conventus eum commodaverat dictis de Medicis pro celebrandis ibi quinque missarum solemniis.

→Eo tempore