(2012) Chronica Sancti Marci, I: ecclesia&conventus 1519, 31r-

⌂

Chronica conventus Sancti Marci de Florentia OP
parte I: pertinentia ad ecclesiam et conventum, ff. 2v-68v (1435-1582)

■ Firenze, Bibl. Laurenziana, S. Marco 370 ■

<1519>. De mense iulii 1519, die xv, frater Mihael de Caccia, filius nativus et professus conventus saxensis, transtulit filiationem suam ad conventum Sancti Marci de consensu fratris Garsie de Loaisa, tunc magistri ordinis Predicatorum ac maioris partis capituli conventus, ut in sua patenti manifeste apparet.

De mense iulii 1519, die xv, frater Donatus de Sancto Miniate, filius nativus et professus conventus Sancte Marię Novelle de Florentia, transtulit filiationem suam ad conventum Sancti Marci de consensu fratris Garsie de Loisa, tunc magistri ordinis Predicatorum ac maioris partis capituli conventus, ut in sua patenti manifeste apparet.

De mense iulii 1519 fuit perforatus paries librarię latinę ex parte occidentis a parte superiori, atque ibi fabricatum hostium unum ut deserviat fratribus commorantibus in dormitorio secundi claustri.

De eodem mense impetrata fuit a Leone x° pontifice maximo excomunicatio quedam pro libraria nostri conventus, in quam inciderent omnes qui auderent vel ausi fuissent accipere libros vel quinternos ad ipsam pertinentes sine consensu presidentium fratrum. Bulla originalis est in conventu isto. Si quis vult videre ad quem pertineat absolutio, et quos ligat et quando, ipsam legat.

<1523>. Anno Domini 1523 beatus Antonius, cognomento Antoninus, archiepiscopus florentinus, catalogo sanctorum ascriptus est die ultima maii, in die Sanctissime Trinitatis, ab Adriano sexto pontifice. Cuius festum fieri mandavit die secunda maii, qua die ex hoc seculo migravit ad Christum anno Domini 1459.

<1526>. Anno Domini M.D.XXVI°, tempore venerabilis patris fratris Cherubini de Primeranis de Florentia, augumentatum est refectorium in 4^ta parte, additis duabus mensis, prima ex sinistro, altera ex dextro latere. Ad huius autem constructionem destructum est hospitum fratrum Sancti Dominici de Fesulis, loca comunia et celle nonnulle pro nostris conversis. De consilio autem venerabilium patrum conventus, loco huius habitationis et pro recompensatione dicti hospitii, assignatus est locus fratribus ipsis fesulanis qui super lavatorium |31v| fratrum conventus positus est, cum duabus cameris. Constructa est etiam quedam terrestris sala pro reponendis et custodiendis eorum utensilibus et pane, que scilicet est iuxta portam antiquam et clausam ex occidentali plaga; que etiam sita est iuxta habitationem famulorum nostrorum. His tamen conditionibus: si porta haec supradicta, que nunc clausa est, aperiatur aliquando, terrestris iam supradicta sala subito destruatur; loco autem eius, eisdem fratribus fesulanis alia consimilis assignetur. Pro huiusmodi autem refectorii et salae constructione, expendit conventus ducatos circiter lxxx^ta aureos.

<1527>. Tempore fratris Cherubini, prioris huius conventus, anno scilicet 1527, de mense februario, frater Maurus conversus, coquinarius, cum esset filius nativus conventus Sancte Marie de Saxo, ex gratia et privilegio et ex consensu magistri ordinis, scilicet magistri Francisci de Ferraria, et consensu omnius vocalium, receptus fuit in filium huius conventus, et inter alios annumeratus filius adoptivus, excetpis tamen octo fabiis albis.

<1530>. Anno Domini M.D.XXX Congregatio nostra in magnum venit discrimen, habuissetque perpetuam iacturam nisi Dominus sua bonitate rem in meliorem convertisset eventum. Clemens namque septimus, pontifex, post florentini status immutationem, predicationibus et consiliis (ut sibi suadebatur) fratrum quorundam nostre Congregationis permotus, literis tum civium florentinorum tum curialium incensus, Congregationis nomen cogitarat omnino delere eamque Lombardie coniungere. Verum multorum precibus mitior effectus, nomen quidem abolevit, sed Provinciam Romanam appellari iussit, eiusque primum priorem provincialem per breve instituit venerabilem patrem fratrem Zenobium Pierium de Florentia. Addiditque conventibus Congregationis tres alios, videlicet Sancte Marię super Minervam de Urbe, Sancti Dominici de Perusio, item et Sancti Dominici de Aretio [corretto su de Cortonio]; mandavitque huiusmodi tres conventus per fratres Congregationis reformari, duos tamen de presenti minvernianum et perusinum, tertium vero processu temporis habita opportunitate. Privavit quoque Congregationem nostram omnibus privilegiis que hactenus habuisset. Hoc insuper voluit: ut frates conventuales, qui prius eligebant priorem provincialem, eligerent vicarium generalem uti mos fuerat nostre Congregationis, sintque per se(?); fratres vero reformatorum conventuum, idest olim Congregationis, eligerent priorem provincialem iuxta ritum et ordinationes constitutionum. Sicque, que prius dicebatur Congregatio Thuscie, nunc Romana dicitur Provincia reformata.

<1540>. Anno Domini 1540, tempore prioratus fratris Francisci de Castilione, anno sui prioratus secundo, facta est porta in secundo claustro ad radices turris campanarie ecclesie, ut facilius fratres possent ingredi chorum. Item camere cum capitulo studentium, et alie camere versus hortum, reddite sunt nobis, ac resarcite in morem pristinum. Omnia predicta constructa sunt pretio conventus ducatorum.

<1541>. Sequenti anno, videlicet 1541, tempore eiusdem prioris, construcum est clibanum ad coquendum panem in parte inferiori, inter lavatorium pannorum et rasuram; atque ibidem propinquum distillatorium florum et herbarum pro apoteca aromatum. Omnia hec completa sunt pretio ducatorum 35.

Frater Felix Dominici de Florentia, prior huius conventus, cum omnibus vocalibus pertinentibus ad hunc conventum Sancti Marci Florentie, qui fuerunt numero xxviij, congregati in sacristia ad sonum campanule, ut moris est, sponte et mera voluntate, non coacti sed libere, omnes concorditer dederunt, largiti sunt et concesserunt Iohanni Marię, filio condam spectabilis viri Laurentii Nicolai de Benintendis, civi florentino populi Sancti Marci Florentię, presenti et acceptanti, unam tabulam seu anconam pictam manu egregii pictoris fratris Bartholomei de Florentia ordinis sancti Dominici, positam in ecclesia Sancti Marci in parte inferiori ex parte occidentali, intitulatam nomine sanctę Caterinę de Senis. In qua tabula sunt multę figurę diversorum sanctorum. Quam donationem concesserunt prefato Iohanni Marię, et eius heredibus de domo et familia de Benintendis; et quod ipse et eius heredes, ad omne suum et eorum beneplacitum, dictam tabulam ornent et dotent et omnia alia faciant ad honorem et laudem dominę sanctę Caterinę, prout sibi et eius heredibus melius videbitur. De qua concessione et largitione et omnibus supradictis, rogatus fuit ser Bartholomeus Antonii de Meis, civis et notarius florentinus, dicta die 3^a februarii 1534; qui tunc habitabat in Via Lata, contra domum dicti Iohannis Marię.

Frater Nicolaus Scembergh, domini Theoderici filius, natione germanus, dum esset laicus iuris utriusque studiosus, inde vitam nostram aggressus xxv annos natus, professus est tandem in manibus venerabilis patris fratris Mathei Marci de Florentia, tunc prioris nostri conventus Sancti Marci, die 31 octobris 1498, circa 2^am horam noctis. Apud nos autem prioratum egit lucensem, senensem et florentinum. Postea socius rev.mi magistri ordinis fratris Iohannis Cleree Galli, provincialatum gessit Terrę Sanctę. Mortuo in brevi prefato magistro, ac in eius locum suffecto Thomma Caietano, creatus est totius ordinis nostri procurator in curia romana. Cui officio cum post multos labore resignasset, instigante Carolo imperatore, a Leone x° - pro quo et eius domo multa diu tollerasset - assumptus est in archiepiscopum capuanum anno 1520. Novissime a Paulo 3° pontifice maximo, nemine petente, honorifice electus et creatus cardinalis Sanctę Romanę eclesię, tituli Sancti Sixti, die xv maii 1535, in ieniuniis 4^or temporum Penthecostes.

<1545>. Anno Domini 1545 ędicto publico ducis florentini domini Cosme Ioannis de Medicis, fratres omnes conventus Sancti Marci, exceptis quatuor, coacti sunt exire ex eiusdem conventus habitatione atque claustri septa infra mensem integrum septembris, licet postea omnes et singuli discesserint. Eodem ędicto exierunt fratres conventus fesulani et hospitii Sancte Marie Magdalene in Valle Munionis. In locum vero conventus Sancti Marci, intromissi sunt heremitani ordinis Sancti Augustini, qui olim habitaverant in conventu Sancti Galli extra portam septemtrionalem, qui tempore belli dextructus fuit; et inde habitarunt in domo et ecclesia Sancti Iacobi inter Foveas. In conventum vero fesulanum introgressi sunt fratres lombardi ordinis Predicatorum.

Cause quidem eiusdem expulsionis hę fuerunt. Prima fuit stultitia cuiusdam fratris Benedicti de Franciscis ordinis Predicatorum, existentis tunc in conventu miniatensi, qui in amentiam versus fuerat dum predicaret in Castilione Tuscho. Hic quidem cum indiscreto zelo ędidisset libellum in quo reprehendebat pravam pontificum romanorum vitam et prelatorum omnium, necnon et omnium principum secularium, et specialiter comminabatur iram Dei venturam in ducem florentinum et eius familiam, turbavit quidem mentem ipsius principis et irritavit eum vehementer. Eiusdem rei causa etiam fuit malitia cuiusdam fratris Mauritii; qui quondam reiecto habitu ordinis Predicatorum, apostata fuerat et excomunicatus. Receptis sacris ordinibus, missam aliquot annis criminaliter cęlebraverat; ac rursum accepto habitu, adhuc non compleverat penitentiam suorum criminum. Nam dum non obtinuisset a prelatis suis eiusdem penitentie relaxationem quam petebat (volebat enim missam celebrare, qua ad tempus iure privatus fuerat). Quare odio vindicte, scripsit literas ad predictum ducem, manifestans ei que scripta erant in eodem libello. Unde ipse dux, metuens ne ex hoc suo statui periculum immineret, quosdam ex fratribus conventus miniatensis capi fecit et publice duci manicis ferreis, et eos includi iussit in carcerem diversis locis, sibi ab invicem separatos. Qui diligenter examinati, cum innocentes invenirentur, postremo a carceribus illesi liberati sunt.

Prius autem punitus fuerat ipse auctor libelli in capitulo caelebrato in coventu saxensi, ac de conventu miniatensi relegatus est in conventum urbevetanum. Ubi post paucos menses, febre acutissima correptus, interiit dum esset carceri mancipatus. Porro dux florentinus diligenter inquisivit predictum libellum, ut quę in eo scripta erant plenius agnosceret; nec integrum invenire potuit, cum prelati eius - secundum iustitiam - comburi librum iussissent tamquam scandalorum incentivum. Aliqua tamen eius fragmenta reperta sunt, que delata sunt cardinali burgensi, ducis predicti affini. Deinde crevit persequutio magna in fratres Sancti Marci per emulos ipsorum, ita ut ipse dux provocaretur ad expellendum fratres de suo conventu. Quod et factum est.

Hoc autem audiens, romanus et summus pontifex Paulus 3, post 44 dies quibus augustinenses corrigiati in conventu Sancti Marci morati sunt, iussit eis per breve apostolicum ut infra biduum de conventu Sancti Marci exirent, et fratres ordinis Predicatorum, qui de ipso conventu expulsi fuerant, in eundem reverterentur. Hęc omnia impleta sunt sicut summus pontifex iusserat. Nam redditus est conventus fratribus nostris per scripturam notarii et testium, die 6 decembris, anno Domini 1545.

<1548>. Anno Domini M.D.xlviij, tempore ven.di patris fratris Matthęi Strozzę, prioris huius conventus, prioratus autem sui anno iij constructa fuit quędam porticus testudinata et quadrangularis in angulo horti prędicti conventus a porta dextra ingressus dicti horti versus orientem. Super quam porticum extructum fuit ho??um, et ipsa in anteriori parte exornata fuit insignibus illustrissimę familię mediceę, necnon insignibus nobilis viri domini Hippolyti de Paganis, rhęgyensis, tunc apostolici commissarii. Qui apud nos mansit hoc anno, atque habitavit in conventu nostro prędicto, in ea scilicet parte conventus ubi habitare consuevit rev.mus generalis ordinis nostri.

In qua etiam habitatione nonnulla resarcita atque instaurata sunt. Nam inter alia, fenestra quędam versus prędictum hortum - quę olim alta et lata fuerat constructa - in meliorem formam est redacta. Insuper et cuiusdam cęnaculi pavimentum innovatum est. Item rotunda quędam fenestra seu - ut vulgo dicitur - oculus quidam versus claustrum novitiorum fabricatus est. Hęc autem omnia prędicta constructa sunt expensis atque eleemosinis prędicti domini Hippolyti, completaque ac consummata sunt precio scutorum aureorum contum.

<1550>. Anno Domini M.D.L, die prima februarii, transacto Romę iubilęi anno 50 post mille quingentos, sanctissimus dominus noster, dominus Iulius divina providentia papa iij^s, indixit Florentię - ob eos qui Romam hactenus non accesserat - iubilęum eundem, ad octavam usque Resurrectionis dominicę duraturum, visitantibus 4^or huius urbis ecclesias: videlicet cathedralem, et nostram hanc Sancti Marci, item Sanctę Lucię sub cura nostrorum fratrum, et - quam dicunt - Muratarum; et dicentibus apud singulam quamque ecclesiam quinquies orationem dominicam, totidemque vicibus salutationem angelicam, quindecim diebus intra urbis septa permanentibus, et sanis. Hic autem qui extra Florentiam in toto dominio habitarent, tribus tantum diebus. Infirmis vero ac male habentibus, tot diebus quot ordiinarius sat esse iudicarit.

Eleemosinas vero ita distribui voluit: ut quarta illarum portio ecclesię visitandę addiceretur, et quarta ducis florentini arbitrio exponeretur. Dimidia vero pars, facricę Sancti Petri de Urbe transmitteretur. Exceptum est id a civibus exterisque summa frequentia.