precedente successiva

Convento San Domenico di Cortona

■  spoglio archivistico  ■

Premessa
1 1298-1334 4 1412-1415
2 1335-1404 5 1416-1430
3 1405-1412 6

1431-1499

    ë  

settembre 1298

Capitolo provinciale Pisa 1298 (convocato per l'8 sett.): «Ponimus conventum in Cortonio, ubi facimus priorem fr. Guarnerium Florentinum etc.». Primo priore fra Guarnieri di Bernardo dei Vecchietti da Firenze, OP 1246, † 1310 (MOPH XX, 129/9-10). Ma non si sorvoli il susseguente etc.: la tradizione manoscritta degli atti omette il nome dei frati (almeno 12, inclusi priore e lettore) necessari alla costituzione formale di un convento domenicano del tempo.

Cr SMN n° 195, fra Guarnieri di Bernardo dei Vecchietti: «Fuit prior pluries in conventu florentino, et aliis conventibus pluribus scilicet castellano, pistoriensi, pratensi, viterbiensi et cortoniensi».

Cr Ov 79/27-28, fra Pietro d'Aldobrandino da Orvieto: «Obiit autem Cortone anno secundo a receptione conventus eiusdem, ubi positus fuerat pro predicatore».

Cortona 7.VIII.1312
d'ora in poi, data topica s'intenda sempre Cortona, se non detto altrimenti

Cortona, Bibl. dell’Accademia Etrusca (= BAE) II.53 (Cortona 7.VIII.1312, ind. X), convocazione conventuale (almeno due terzi del totale dei frati professi): Convocatis... de mandato fratris Ugonis de Cortona prioris dicti loci,... quorum fratrum nomina hec sunt: frater Ugo de Cortona prior predictus, fr.Petrus de Fulgineo lector, fr. Franciscus de Fulgineo, fr. Basilius de Cortona, fr. Iohannes Pleni de Cortona, fr. Guido Brunelli de Cortona, fr. Iohannes Andree de Cortona, fr. Egidius Ray(nal)di de Cortona, fr. Gabriellus Mutii de Cortona, fr. Lucas de Urbeveteri, fr. Orlandus de Civitate Castelli et fr. Orlandus de Senis,... fecerunt… fratrem Christoforum de Thalomeys priorem conventus civitatis Senarum, fr. Simonem de Piccolominis et fr. Gregorium de Brolio licet absentes et fr. Basilium presentem… procuratores et sindicos. cah. 73,21-22. Totale dei capitolari 12.

inizio Trecento: Bibl. Apost. Vaticana, Vat. lat. 14013 (XIV sec. inc.): Iste liber est conventus de Cortona ord. fratrum predicatorum

St. L. Forte OP, A late thirteenth century collection of Questions in Ms. Vat. lat. 14013, AFP 19 (1949) 95-121; p. 100: «(...) consequently the present collection must have been made during the last years of the thirteenth century, or beginning of the fourteenth.

The other questions about the origin and collector are more difficult to answer. On the last folio (fol. 55v) we find an indication of the possession of the manuscript, which says: "Iste liber est conventus de Cortona ord. fratrum predicatorum". This is written in a fourteenth century hand. Would this suggest besides the possession, also the origin of the collection? It is difficult to explain the coincidence of the writing of the collection, and of its entering into a Dominican library, unless we suggest a Dominican origin.

The second question about the collector is impossible to answer. No clue is given in the collection itself, and thus, as in the case of other such collections, the collector remains unknown. But as we have suggested above, he nay have been a Dominican student».

21.II.1313

BAE II.96 (Cortona 21.II.1313, ind. XI), particella testamentaria. Actum Cortone..., presentibus fratre Francisscho de Fulgineo et fr. Egidio de Cortona et fr. Francisscho Sambuchi et fr. Iohanne Pleni de Cortona. cah. 73,26

13.IX.1320

BAE II.65 (Cortona 13.IX.1320, ind. II). Bovarucius olim Iohannis de villa Cignani fece testamento. Nomina erede il figlio: fr. Andreas ordinis fratrum Predicatorum. cah. 73,24

7.I.1324

BAE II.1 (Cortona 7.I.1324, ind. VII). Convocatis... de mandato fr. Thebaldi de Reate prioris ipsius conventus... videlicet fratre Thebaldo priore, fr. Gilio de Farneto subpriore, fr. Gabriello de Florentia lectore, fr. Iohanne de Farneto, fr. Iohannucio Andree de Cortona, fr. Ugone de Cortona, fr. Dominico de Cortona, fr. Francischo de Cortona, fr. Matheo de Cortona, fr. Orlanducio de Civitate Castelli, fr. Petro Nerii de Cortona et fr. Andrea Bonarucii [= Bovarucii?] de Cignano, nominarono procuratore fr. Iohannem condam Amadey de Cortona eorum conventualem. cah. 73,15. Totale dei capitolari 11.

23.I.1324

BAE I.2 (Cortona 23.I.1324, ind. VII). In nomine Domini, amen. Anno eiusdem a nativitate 1324, indictione VII, domino Iohanne papa XXII residente, die XXIII mensis ianuarii, frater Iohannes condam Amadey de Cortona ordinis fatrum Predicatorum de Cortona, sindichus et procurator fratrum capituli et conventus loci predicti, riscuotette lire 400 da Thofano quondam Francisci de Cortona quale prezzo di terreni vendutigli. cah. 73,6

16.IV.1325

BAE I.20 (Cortona 16.IV.1325, ind. IV). Ymilia, uxor olim Brunelli Bene fabri de burgo Porte Pecceverandi de Cortona, et Cola et Paulus olim dicti Brunelli, eorum proprio nomine et etiam nomine et vice Petri patris eorum, vendettero a fr. Uguccione del fu Nuccio OP due case ed un chiostro nel borgo di Porta Pecciaverardi. cah. 73,9

22.XI.1329

BAE IV.91 (Cortona 22.XI.1329, ind. XII). Rentius condam Iohannis di civitate corton(ensi)... existens in presentia honesti et religiosi viri fratris Basilii de civ. Cortone de OFP, subprioris et vicarii… religiosi viri fr. Matei de civ. Pisarum prioris loci et conventus dictorum fratrum…, consentientibus infrascriptis fratribus dicti conventus et conventualibus in dicto loco…, quorum fratrum nomina sunt hec: fr. Dominicus Guiducii de Cortona, fr. Egidius de Cortona, fr. Franciscus Compagni, fr. Matheus de civitate luchana, fr. Lucas de Cortona, fr. Nerius de Urbeveteri, fr. Andreas de civitate Senarum, fr. Dominicus de civitate Florentie, fr. Ranaldus et Petrus de civitate Tuderti, fr. Bartholomeus de Urbeveteri. cah. 73,35-36

26.X.1330

BAE II.73 (Cortona 26.X.1330, ind. XIII). Testamento di Cecca del fu Soldano: fecit difeicommissarium fratrem Egidium de Sancto Baxilio de Cortona ordinis Sancti Dominici. cah. 73,25

15.X.1331

BAE II.72 (Cortona 15.X.1331, ind. XIV). fratri Dominico Guiducii de civitate Cortone, prioris conventus loci fratrum Sancti Dominici. cah. 73,25

1331-1334 ca.

«Fr. Matheus Cortoniensis, episcopus in Capfa [1331-1334 ca.] et chappellanus pape» (Cr Ov 58).

Avignone 16.IX.1331, ind. XIV, alla presenza di Giovanni papa XXII. Atto di riconciliazione del comune d’Arezzo con Giovanni XXII; lo presentano, a nome della città, «discreti viri fr. Matheus olim Mamoli de Cortona ordinis fratrum Predicatorum et ser Amadeus quondam Puccii de Arezio notarius, sindici et procuratores comunis civitatis Arezii» (ASV, Arm. XXXIV.2, f. 81v, tutto il doc. ff. 81v-85v, visto di persona in nov. '92).

MOPH XX, 209/1 (1318), 253/24 (lettore in Arezzo 1330), 268/27 (priore d'Arezzo 1331). AFP 5 (1935) 346-57; 35 (1965) 112. R. Loenertz, La Société des frères Pérégrinants, Roma 1937, 113. Fedalto II, 62 (cronologia dell'episcopato dal posporre almeno a sett. 1331). C. Delacroix-Besnier, Les dominicains et la chrétienté grecque aux XIVe et XVe siècles, Rome (École franç.) 1997, 469b.

14.II.1332

BAE IV.17 (14.II.1332, ind. XV). Ser Pasquale e Letizia, figli ed eredi di Ranuccio da Bacialla, donano ai domenicani di Cortona, riservandosene l'usufrutto, una casa con terreni affinché «sit perpetuum receptaculum fratrum dicti ordinis et pauperum Christi et omnium peregrinantium». Sarà denominato "domus beate Lucie virginis". Presenti «fratre Egidio de Podio et fr. Gregorio Peruscini de Cortona, OFP de Cortona, sindicis et procuratoribus dicti loci, capituli et conventus». cah. 73,27

non convento, ma locus o hospitium: entro la circoscrizione territoriale d'un convento, ad uso di accoglienza, specie per i frati di passaggio, nei loro spostamenti per attività apostolica.

Pieve Santa Cristina di Bacialla, a sud di Cortona, in direzione lago di Trasimeno; in dioc. di  Cortona dal 1325: RD Tuscia II, 295.

BAE IV.13 (11.I.1406, ind. XIV): spedale di Bacialla; si dispone di aggiungere un dormitorio per i frati; «fr. Andreas Iohannis de Palaria districtus Pisarum prior».

tra 1333 e 1348 ca.

«Fr. Guido episcopus maraganensis in partibus orientis» (Cr Ov 58). Maragha, in Persia.

MOPH XX, 175/1, 212/22-23, 376b (1309-18). AFP 35 (1965) 111: "Guido di Brunello da Cortona". Loenertz, La Société... 162-63. Fedalto II, 148: tra 1333 e 1348 ca.

17.VIII.1333

BAE IV.71 (Cortona 17.VIII.1333, ind. I). presente fratre Iohanne dne Francische de civitate Cortone, … fr. Egidius Ranaldi de civitate Cortone OP sindicus... cah. 73,33

14.III.1334

BAE II.15 (Cortona 14.III.1334, ind. II). Convocato... capitulo... de mandato et auctoritate fratris Petri Nicole de Urbeveteri, prioris dicti conventus… In quo capitulo fuerunt fratres infrascripti, scilicet fr. Petrus prior, fr. Lambertus Florentinus lector, fr. Messeus de Narnia, fr. Bartholomeus de Urbeveteri, fr. Bartholus de Prato, fr. Egidius de Farneto, fr. Angelus de Aretio. cah. 73,17. Totale dei capitolari 7.

precedente successiva